منجیل شهر توربین‌های بادی ایران
منجیل، شهر توربین‌های بادی ایران (گیلان- منجیل شهرهای شهرستان رودبار)
ایران کشوری است که دارای پدیده‌های طبیعی و غیرطبیعی متنوع و گوناگونی بوده و هر یک از آنان به شیوه‌ی خاص خود در اذهان آدمی به یاد می‌مانند. اگر به استان گیلان در شمال ایران سفر کرده باشید، به احتمال زیاد از شهر منجیل، شهر بادهای سرگردان نیز عبور کرده‌اید. توربین‌های غول پیکری که بر فراز منجیل قرار گرفته‌اند، تصویری در ذهن بر جای می‌گذارند که به آسانی از یاد نخواهد رفت.
شهر زیبای منجیل در استان گیلان و در مجاورت استان‌های قزوین و زنجان قرار گرفته و یکی از هفت شهر شهرستان رودبار به حساب می‌آید. سد سفیدرود و یا سد منجیل نیز در کنار این شهر ساخته شده است. شهر منجیل به دلیل باد شدید، باغات زیتون و همچنین تنوع طبیعتش که شامل کوه، جنگل، دشت، دریاچه، کوهستان و … می‌شود، بسیار معروف است.
پیش از ظهور اسلام نام شهر منجیل مانگیل بوده است. من، مان و ما پسوندها و پیشوندهای مکانی هستند. در زبان پهلوی مانیشن (manishn) یعنی خانه، مسکن و من (man) یعنی خانه و مانیشنیه (manishnih) یعنی زندگی. منجیل یا منگیل یا مانگیل به معنی «محل سکونت گیل‌ها» است. در کتب و مقالات بسیار از شهر منجیل نام آورده شده است. خاندان‌هایی که بر منجیل حکمرانی می‌کرده‌اند عبارتند از: عمارلوئیان (اواخر افشاریه تا اوایل پهلوی)، جستانیان، قارنیان، اسپهبدان و زیدیان.
بر اساس سرشماری‌ای که در سال ١٣٩٠ انجام شده است، جمعیت شهر منجیل ١٧٣٩۶ نفر ثبت گردیده است («نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰»، معاونت برنامه‌ریزی استانداری خراسان جنوبی (به نقل از مرکز آمار ایران)، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲). اهالی منجیل از قوم گیلک بوده و به زبان گیلکی صحبت می‌کنند. اگر چه زبان رایج مردم منجیل گیلکی است، اما زبان‌های تاتی، ترکی، کردی و حتی لکی نیز در آن رایج است. محل کسب درآمد مردم بومی این شهر از طریق تجارت بوده و بخش دیگری از درآمد آنان از طریق فروش زیتون که محصول اصلی این شهر است، تأمین می‌گردد.
از باد منجیل در سفرنامه‌های بسیاری یاد شده است. بادی که در شهر منجیل می‌وزد از مهم‌ترین عوامل معروفیت آن بوده و منبع تأمین انرژی استان گیلان به شمار می‌آید. باد منجیل که از قدیم به هفت باد منجیل شهرت داشته است، در فصول بهار و تابستان با شدت بیشتری نسبت به فصول نیمه‌ی دوم سال می‌وزد. دلیل وزش این باد رویایی آب و هوای نیمه خشک با آب و هوای مرطوب کناره‌ی دریای کاسپین است. شدت وزش باد در منجیل به قدری است که درختان زیتون را به یک سو خم کرده و گاه شدت آن به حدی می‌رسد که افراد یارای مقاومت در برابر آن را ندارند. در اوایل دهه‌ی هفتاد دولت در راستای تولید برق تصمیم به خرید و نصب نیروگاه بادی به کمک کشور دانمارک گرفت و پس از گذشت چند سال این نیروگاه بادی گسترش پیدا کرده است.
دکتر پرویز رضایی پژوهشی در زمینه‌ی بررسی اقلیمی باد منجیل انجام داده است: «استقرار الگوهای متفاوت فشار در فصول مختلف سال در تلفیق با عوارض سطح زمین باعث ایجاد یکی از شدیدترین بادهای محلی ایران در جنوب دریای خزر شده است. دره‌ی سپیدرود کانال ارتباطی بین دریای خزر در شمال و خشکی گسترده‌ی ایران مرکزی در جنوب می‌باشد. تفاوت عرض جغرافیایی این دو پهنه سبب شده تا از نظر بیلان انرژی و الگوهای گردشی هوا، شرایط مختلفی در منطقه استقرار یابد، به طوری که این تضادها در نهایت الگوهای متفاوتی از فشار را در فصول مختلف سال در سطح منطقه به وجود می‌آورند. نتیجه‌ی این وضعیت تبادل هوا بین پهنه‌ی آبی خزر و خشکی ایران مرکزی است. از آنجایی که دیواره‌ی کوهستانی البرز مانع از تبادل هوا در این منطقه شده است، بنابراین جریان هوا فقط از طریق دره‌هایی که عمود بر جهت ناهمواری‌ها است انجام می‌شود. در این پژوهش با بررسی آمار ایستگاه‌های سینوپتیک مستقر در سطح منطقه و نقشه‌های سینوپتیک در فصول مختلف سال، علل وزش باد، عوامل مؤثر در ایجاد آن و تغییرات ماهانه، فصلی و سالانه در ساعات مختلف روز مورد بررسی قرار گرفته است، نتایج این پژوهش عبارت است از: ۱ـ در تمام سال میزان فشار در ایستگاه‌های واقع در شمال البرز بیشتر از ایستگاه‌های جنوب آن، در محدوده‌ی وزش باد منجیل است. ۲ـ جریان باد غالب و نائب غالب در ۱۲ ماه سال در ایستگاه سینوپتیک منجیل به ترتیب، شمالی و سپس شمال غربی است. ۳ـ درصد حالات هوای آرام در ۱۲ ماه سال یکسان نبوده، به طوری که بین صفر درصد در ساعات ۵/۱۸ عصر در ماه اگوست (مرداد) تا ۹۱/۸۴ درصد در ساعات ۵/۶ به وقت محلی در دسامبر (آذرماه) در نوسان است. روند تغییرات، تداوم جریان باد و درصد هوای آرام در فصول چهارگانه‌ی سال یکسان نبوده و الگوهای گردشی هوا در سطح زمین و سطوح میانی جو ارتباط دارد. بررسی نقشه‌های سینوپتیک نیز بیانگر الگوهای متفاوت هوا در فصول مختلف سال است، چنانکه محدوده‌ی مطالعاتی دارای یک دوره هوای آرام با درصد باد کمتر در زمستان و یک دوره دارای باد با تداوم و سرعت بالا در تابستان است».
از دیگر جاذبه‌های شهر منجیل سد سپیدرود و یا سد منجیل است که در اوایل دهه‌ی چهل در کنار شهر و در دهانه‌ی رودخانه‌ی سپیدرود توسط نیروهای فرانسوی احداث گردیده است. رودخانه‌های شاهرود و قزل اوزن در شهر منجیل به یکدیگر رسیده و آب این دو رودخانه در پشت سد سپیدرود و در دریاچه‌ی سپیدرود ذخیره می‌شود تا نیاز آبی کشاورزان را در فصول بهار و تابستان تأمین کند.
یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری شهر منجیل پارک ساحلی دریاچه‌ی سپیدرود است که از سمت شهر رشت، در ابتدای منجیل واقع شده است. دریاچه‌ی سپیدرود یک دریاچه‌ی مصنوعی است، با این حال مناظر زیبای فراوانی داشته که در این پارک ساحلی می‌توان از تماشای آن‌ها لذت برد. این پارک یکی از مناطقی است که توسط گردشگرانی که به منجیل سفر می‌کنند به عنوان محل پیک نیک انتخاب می‌شود.
اگر به دنبال مکانی برای پیک نیک در شهر منجیل هستید، علاوه بر پارک ساحلی سپیدرود، می‌توانید سری به شهرک هرزویل بزنید. هرزویل در خارج از شهر منجیل قرار گرفته و برای رسیدن به آن باید در مسیر کمربندی شهر قرار گرفته و سپس در نبش پادگان منجیل به فلکه‌ای خواهید رسید که باید در آن به سمت شمال حرکت کنید. پس از عبور از پادگان منجیل به شهرک هرزویل خواهید رسید. شهرک هرزویل علاوه بر اینکه مکانی سرسبز و زیبا برای گذران وقت محسوب می‌شود، دارای یک جاذبه‌ی تاریخی مهم به نام «سرو کهنسال هرزویل» است. این سرو دارای قدمتی طولانی بوده و متعلق به هزار سال قبل از میلاد مسیح می‌باشد. در سفرنامه‌ی ناصرخسرو و نیز سفرنامه‌ی ناصرالدین شاه به فرنگ از این درخت یاد شده است. برای رسیدن به این درخت کهنسال باید جاده‌ی اصلی هرزویل را تا انتها ادامه دهید. شهرک هرزویل در سال‌های پیش از انقلاب اقامتگاهی برای اشراف و خارجی‌ها بوده است که در آن ویلاها، فروشگاه‌ها، میدان محله، کلیسا، استخر و … وجود داشته که بسیاری از آن‌ها در طی زلزله‌ی مهیب سال ١٣۶٩ تخریب گشته است. همچنین در این شهرک باغات زیتون فراوانی وجود دارد که می‌توانید از تماشای آن‌ها لذت ببرید.
آب و هوای شهر منجیل که سبب بروز چنین بادهای شدیدی گردیده، ترکیبی از آب و هوای نیمه خشک با آب و هوای مرطوب است. چنین اقلیمی سبب شکل‌گیری ویژگی‌های شبه‌مدیترانه‌ای در شهر منجیل گشته که علت اصلی رشد جنگل‌های پراکنده‌ی سرو بر روی تپه‌های منطقه و پرورش باغات زیتون است.
شهر منجیل در مسیر جاده‌ی قدیمی رشت-قزوین قرار گرفته است و فروشگاه‌هایی که در دو سوی جاده قرار دارند پیش از این بیشترین میزان درآمد خود را از مسافران بین راهی کسب می‌کردند. اگر چه امروزه بازار این فروشگاه‌ها رو به تعطیلی رفته است، اما هنوز هم مسافران برای لذت بردن از تماشای سد سپیدرود و طبیعت زیبای آن به این شهر بادخیز آمده تا جاذبه‌های گردشگری آن را از نزدیک شاهد باشند.
